ชื่อวิทยาศาสตร์ : Trichoderma harzianum
วงศ์ (Family) : Moniliaceae
อันดับ (Order) : Hypocreales
ประโยชน์และความหมาย
เชื้อราไตรโครเดอร์มา (Trichoderma harzianum) เป็นเชื้อราที่ดำรงชีวิตอยู่ในดิน โดยอาศัยซากพืช ซากสัตว์ และอินทรียวัตถุเป็นอาหาร สร้างเส้นใยสีขาวและสปอร์มีสีเขียว จัดเป็นเชื้อราปฏิปักษ์ ที่มีประโยชน์ ที่ใช้สำหรับใช้ป้องกันกำจัดเชื้อราสาเหตุโรคพืชหลายชนิด ปัจจุบันเกษตรกรสามารถผลิตขยายสำหรับใช้เองได้ด้วยอุปกรณ์ และวิธีการที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน เป็นการลดต้นทุนการผลิต ให้ผลผลิตที่มีคุณภาพ ทั้งยังปลอดภัยต่อมนุษย์ สัตว์เลี้ยง และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
เชื้อราไตรโครเดอร์มาควบคุมเชื้อราสาเหตุโรคพืช ดังนี้
กลไกในการควบคุมเชื้อราสาเหตุโรคพืช
– เจริญแก่งแย่งอาหาร อากาศ น้ำ เนื่องจากสามารถสร้างเส้นใยได้รวดเร็ว และสร้างสปอร์ในปริมาณสูง ทำให้ครอบครองพื้นที่เพื่อการดำรงชีวิตได้ดี จึงทำให้เชื้อราสาเหตุโรคพืชไม่สามารถเจริญเติบโตได้ อ่อนแอจนไม่สามารถทำลายพืชได้
– การเป็นปรสิต เป็นกลไกในการเบียดเบียนด้วยการสร้าง เส้นใยพันรัดและแทงดูดกินน้ำเลี้ยงจากเชื้อราสาเหตุโรคพืช ทำให้เส้นใยเชื้อโรคพืชตาย
– การสร้างสารพิษ สารปฏิชีวนะหรือน้ำย่อย (เอนไซม์) ที่เป็นพิษ หยุดยั้งและทำลายเส้นใยเชื้อราโรคพืช
– การชักนำให้พืชมีความต้านทานโรค ระบบรากพืชสมบูรณ์แข็งแรงช่วยให้เมล็ดงอกและเจริญเติบโตได้ดี และกระตุ้นให้เกิดความต้านทานโรคขึ้นภายใน
การผลิตขยายเชื้อราไตรโครเดอร์มาอย่างง่าย ดังนี้
| 1. หัวเชื้อราไตรโครเดอร์มา | 2. หม้อหุงข้าวไฟฟ้า |
| 3. ข้าวสารเจ้า 3 ส่วน | 4. ยางรัด |
| 5. น้ำสะอาด 2 ส่วน | 6. เข็มหมุด |
| 7. ถุงพลาสติกทนร้อน 8 x 12 นิ้ว | 8. เครื่องชั่ง |
วิธีการ
1. หุงข้าวด้วยหม้อหุงข้าวไฟฟ้า โดยใช้ข้าว 3 ส่วน ต่อน้ำ 2 ส่วน เมื่อหุงแล้วข้าวจะมีลักษณะแข็งเป็นแกน
2. ตักข้าวใส่ถุง ในขณะที่ยังร้อน ปริมาณ 250 กรัม พับปากถุงวางรอให้ข้าวเย็นลง
3. เทหัวเชื้อราไตรโครเดอร์มาใส่ถุงประมาณ 1-2 ช้อนชา (หัวเชื้อในข้าวฟ่าง)
4. รัดปากถุงให้แน่น โดยให้มีพื้นที่ในถุงมากที่สุดและคลุกเชื้อราไตรโครเดอร์มา ให้กระจายทั่วข้าว
5. ใช้เข็มหมุดเจาะรู ประมาณ 15-20 รู บริเวณใต้ยางรัดเพื่อให้อากาศเข้า
6. พักเชื้อไว้ 2-3 วัน ขยำเชื้อราให้กระจายตัวอีกครั้ง บ่มจนครบ 7 วัน เชื้อราจะมีสีขาวเต็มถุง จึงสามารถนำไปใช้ได้
วิธีใช้
ผสมปุ๋ยคอกปุ๋ยหมัก รองก้นหลุมเชื้อราไตรโครเดอร์มา 1 กก. ผสมรำอ่อน 5 กก. และปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก 40 กก. ใช้รองก้นหลุมปลูก 1 กำมือ หรือหว่านรอบโคนต้น หากต้องการนำไปผสมกับวัสดุเพาะให้ใช้เชื้อราไตรโครเดอร์มาที่ผสมแล้ว 1 ส่วน ผสมกับวัสดุเพาะ 4 ส่วน
ผสมน้ำฉีดพ่นเชื้อราไตรโครเดอร์มา 1 กก. (4 ถุง) ต่อน้ำ 100 ลิตร กรองเฉพาะน้ำสปอร์ ในน้ำ 2-3 ลิตร แล้วจึงเติมน้ำที่เหลือจนครบ 100 ลิตร ผสมสารจับใบ พ่นใบตอนเย็นทุก 7 – 14 วัน
คลุกเมล็ดพันธุ์ก่อนปลูกเชื้อราไตรโครเดอร์มา 1-2 ช้อนแกง/ เมล็ดพันธุ์ 1 กก. (ใส่ถุงหรือภาชนะ เติมน้ำเล็กน้อย หรือสารจับใบ) คลุกเคล้าให้เข้ากัน ผึ่งสักครู่ก่อนนำไปหว่าน ช่วยกระตุ้นให้ระบบรากแข็งแรง
